Trochę prawa- pamiętaj o nim bardzo młoda Mamo!

Ustalenie ojcostwa lub uznanie ojcostwa jest ważne nie tylko z powodu możliwości uzyskania dla dziecka alimentów. Wywołuje również skutki prawne co do władzy rodzicielskiej, nazwiska dziecka, kontaktów z ojcem dziecka i jego rodziną.

 

Jeśli matka dziecka jest małoletnia, należy po urodzeniu dziecka zwrócić się do sądu rodzinnego według miejsca zamieszkania o ustanowienie opieki prawnej dla dziecka. Opiekunem może być rodzic matki lub inna bliska osoba wskazana przez nią, która wyrazi zgodę i spełnia warunki z art. 148, 149 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (niekaralność za przestępstwa przeciwko rodzinie, nie była pozbawiona czy ograniczona we władzy rodzicielskiej). Małoletnim rodzicom nie przysługuje władza rodzicielska nad dzieckiem, dlatego konieczne jest ustanowienie opiekuna prawnego, który będzie je reprezentował przed urzędami i załatwiał potrzebne sprawy. Małoletni rodzice mają prawo zajmować się dzieckiem i brać udział w jego wychowaniu i współdziałać z opiekunem prawnym (art. 96 kro). 

 

Jeśli kobieta po ukończeniu 16 lat zawiera związek małżeński (po uzyskaniu zgody sądu rodzinnego), uzyskuje w ten sposób pełnoletność i władzę rodzicielską nad dzieckiem. Jeśli wcześniej dla dziecka  był ustanowiony opiekun prawny, należy zwrócić się do sądu rodzinnego o zwolnienie go z tego obowiązku. 

 

Nie bój się sądu – tam pracują ludzie przejęci dobrem dzieci i młodzieży. 

 

Oświadczenie o uznaniu przez ojca  ojcostwa dziecka i potwierdzenie tego przez matkę mogą złożyć małoletni rodzice, o ile ukończyli 16 lat. Oświadczenie takie powinno być złożone przed sądem rodzinnym (art. 77 kro).

 

Jeśli ojciec dziecka, który uznał ojcostwo, jest pełnoletni, uzyskuje władzę rodzicielską nad nim. Wtedy opiekun prawny nie jest potrzebny i sąd zwolni go z tego obowiązku. Cała władza rodzicielska do czasu pełnoletności matki lub zawarcia związku małżeńskiego przed ukończeniem pełnoletności należy do ojca, ale  małoletnia matka ma prawo brać udział w wychowaniu dziecku i zajmować się nim.

 

Jeśli władza rodzicielska nad dzieckiem przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich ma prawo i obowiązek jej wykonywania. Rodzice powinni wspólnie decydować o istotnych sprawach dziecka, a gdy nie ma  porozumienia,  mogą skorzystać z mediacji lub zwrócić się o podjęcie decyzji przez sąd rodzinny. Dotyczy to szczególnie sytuacji związanych np. z miejscem zamieszkania dziecka, wyjazdem na dłuższy czas z jednym z rodziców za granicę, wyborem przedszkola czy decyzji o zabiegu medycznym. 

 

Władza rodzicielska to zespół praw i obowiązków wobec dziecka związanych z reprezentacją dziecka przed urzędami, podejmowaniem decyzji np. w sprawach leczenia, miejsca zamieszkania, uczęszczania do żłobka, przedszkola itp. Obowiązki to dbałość o wychowanie, utrzymanie dziecka, zapewnienie mu odpowiednich warunków bytowych

i prawidłowego rozwoju psychofizycznego, rozwijania zdolności i umiejętności. 

 

Rodzice nieposiadający władzy rodzicielskiej mogą zajmować się dzieckiem, brać udział w jego wychowaniu, ale nie mogą go reprezentować przed urzędami ani sami podejmować ważnych decyzji dotyczących dziecka. Reprezentacja i podejmowanie decyzji należy do opiekuna prawnego, który powinien wysłuchać rodziców, podejmując decyzje w ważnych sprawach dziecka. 

 

Gdy rodzice nie dbają  należycie o dziecko (nie potrafią się nim opiekować,  nie troszczą się o jego potrzeby życiowe, nie zajmują nim, nadużywają alkoholu czy innych środków odurzających, są agresywni lub wulgarni wobec dziecka), sprawa może trafić do sądu rodzinnego. Jeśli sąd uzna, że dobro dziecka jest zagrożone, może ograniczyć rodzicowi lub obojgu władzę rodzicielską, np. przez zobowiązanie rodziców do współpracy z asystentem rodziny, nadzór kuratora lub umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej. Rodzice będą kontrolowani przez sąd, mogą zostać skierowani na terapię lub odpowiednie zajęcia poprawiające ich umiejętności rodzicielskie (art. 109 kro). Jeśli sytuacja się poprawi, władza rodzicielska może zostać przywrócona.

 

Gdy dochodzi do rażącego naruszenia władzy rodzicielskiej, ciężkich zaniedbań (np. bicia dziecka, pozostawiania bez opieki, braku odpowiedniego pożywienia, alkoholizmu) czy braku poprawy w postawie rodziców, która była powodem ograniczenia władzy rodzicielskiej, sąd może jednego lub oboje rodziców pozbawić władzy rodzicielskiej (art. 111 kro).  Dziecko może zostać umieszczone w pieczy zastępczej, a rodzice nie będą mieli wobec niego żadnych praw.

 

Jednym z obowiązków rodzicielskich jest obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, który polega na opiece i wychowaniu oraz dostarczaniu środków na utrzymanie dziecka. Jeśli dziecko jest małe, rodzic, który o nie dba na co dzień, zajmuje się nim w zdrowiu i w chorobie, przygotowuje posiłki, pierze itp., wykonuje przez to swój obowiązek alimentacyjny. Obowiązek może też polegać na comiesięcznym dostarczaniu odpowiedniej kwoty na utrzymanie dziecka. Kwota ta może zostać dobrowolnie ustalona między rodzicami lub bywa zasądzana w sprawie o ustalenie ojcostwa lub w sprawie alimentacyjnej, gdy ojciec uznał dziecko, ale na nie dobrowolnie nie płaci. 

 

Jeśli rodzice dziecka są małoletni, nie pracują, nie posiadają własnych środków na utrzymanie, to niezależnie od zasiłków czy innych urzędowych  form pomocy mają prawo do zwrócenia się o alimenty do dziadków dziecka zarówno ze strony ojca jak i matki. Sprawy takie rozstrzyga sąd rodzinny. 

 

Nie wiesz, co robić, masz pytania, odezwij się do nas!